Boru Patlama Kontrol Vanaları, sistemdeki bir ekipmanın bozulması veya boru hattının patlaması sonucu oluşabilecek zararları, su kaybını ve toprak erozyonunu önler. Ürün, ayar değerinin üzerindeki debiyi ve çıkış basıncındaki azalmayı hissederek sızdırmaz bir şekilde kapanır. Vanayı tekrar açmak için ürünün manüel olarak resetlenmesi gerekmektedir.
• Patlama durumunda bölgesel kapatma
– “Eskimiş”, patlama riski bulunan şebekeler
– Deprem riski taşıyan depo çıkışları
– Şebeke altyapı tesislerini etkileyebilecek hatlar
– Mekanik zarara yol açabilecek şebekeler
ÖZELLİKLER
• Şebeke basıncı ile çalışmakta olup harici enerjiye ihtiyaç duymazlar.
• Yaysız tasarımı sayesinde tam açılma sağlar.
• Aktüatör sayesinde vanayı hattan sökmeden kolaylıkla bakım yapı labilir.
• Darbesiz vana tepkisine ve çift hazneli tasarımı sayesinde korumalı diyaframa sahiptir.
• Y gövde tasarımı sayesinde akışı fazla etkilemez ve düşük basınç kayıplarına sahiptir.
• Opsiyonel V-port klape ile düşük debilerde bile sabit bir şekilde ça lışır.
ÇALIŞMA PRENSİBİ
1. Debi, vana ayar değerinin üzerine yükseliyor:
a) Pilot [1], vana üzerindeki diferansiyel basıncı hissediyor.
b) Pilot harekete geçerken vananın üst haznesinde [2] basıncın yükselmesine yol açıyor.
c) Klape, özel kilit mekanizması sayesinde kendiliğinden açılma yacak şekilde kapanıyor.
2. Debi, vana ayar değerinin altına iniyor ve koşullar normal seviyeye iniyor:
a) Vananın resetlenmesi ve açılması, Manüel Reset Vanası [3] ile yapılır.
b) Pilot, vana üzerindeki diferansiyel basıncı hissediyor.
c) Pilot, vana giriş basıncının üst hazneye girmesini engelliyor.
d) Vana, tam olarak açılıyor.
e) Manüel Test Vanası [4], kullanıcının patlama simülasyonu yapmasına ve vananın tepkisini görmesine olanak verir. Simülasyondan sonra vanayı resetlemeyi unutmayınız.
f) Debi Sınırlama Mili [5], farklı debi rejimlerine uygunluk açısın dan vana kapanma noktasının ayarlanmasına yardımcı olur.
UYGULAMA Şebekede Kullanılan Boru Patlama Kontrol Vanaları
Gerek sistemde oluşan sorunlar olsun gerekse harici darbeler olsun, tüm su şebekeleri patlamalara açıktır. Aşağıdaki resim, üst kottaki bir deponun aşağı kottaki kullanıcılara cazibe ile su sağlanmasını gösteriyor.
Bu sistemde yaşanan bir patlama durumunda her biri, aşağı kotlardaki kullanıcıların, patlama sularının oluşturacağı selden etkilenmesini önler. Ayrıca, depo çıkışına monte edilen bu model, deponun boşalmasına engel olur.
Tavsiye Edilen Montaj Biçimi
Vananın düzgün bir şekilde çalışabilmesi için gerekli olan minimum basınç 1 bardır.
Basıncın 1 bardan düşük olduğu durumlarda lütfen fabrikamıza başvurunuz.
100 Serisi Kontrol Vanaları, kontrol vanalarının gerçekleştirdiği birçok fonksiyonu;
• Plastik gövdede korozyonsuz olarak,
• Düşük basınç kayıplarında,
• Yüksek debilerde,
gerçekleştirebilmektedir.
ÖZELLİKLER
Tasarımından dolayı DOĞUŞ 100 Serisi Kontrol Vanaları;
• Darbesiz kapanma özelliğine sahiptir.
• Hassas ve dengeli regülasyon sağlar.
• Çok düşük basınçlarda bile çalışabilir.
• Diyafram erozyonu veya hasarını engelleyici mekanizmaya sahiptir.
• Diyafram ve yay, vana çalışma basınç aralığına uygundur.
• Basit tasarım ve çok az parçaya sahip olduğundan vana bakımı çok kolaydır.
• Arazide geniş bağlantı yelpazesi ile farklı bağlantı olanakları sunar.
• Mafsallı flanş bağlantısı ile vanayı boru bükülmelerinden ve basınç streslerinden korur.
100 Serisi Kontrol Vanası, diyafram aktüatörlü, hidrolik prensiplerle çalışan bir kontrol vanasıdır. Ürün, basit ve sağlam bir yapıya sahip olmakla beraber mükemmel bir performans sergiler. DOĞUŞ’un otomatik kontrol vanaları dikey veya yatay pozisyonda montaja uygun olup 2″, 2V2″, 3″, 3″L, 4″ ve 6″ çaplarda üretimi yapılmaktadır. Ürün, endüstriyel cam destekli naylon malzemeden yapılmakta olup yüksek kimyasal ve kavitasyon dayanımı bulunmaktadır. Vananın gövde geçişi tamamen aynı çapta olup herhangi bir kafes, mil veya gövde omurgası bulunmaz. Bu da çok düşük basınç kayıplarına ve çok yüksek debi kapasitesine yol açar. Uzun hareket alanına sahip destekli vana klapesi, çevresel olarak desteklenmiş diyafram ve değiştirilebilir sızdırmazlık contalarına sahip 100 Serisi Kontrol Vanaları yıllarca dayanımını kaybetmez.
Selenoid Kontrol Vanaları, tek bir fonksiyon gerçekleştirmek için tasarlanmıştır,
• Uzaktan Kumanda – Elektrik sinyali ile açma ve kapatma özelliği
ÖZELLİKLER
• Elektrik ile kontrol edilebilir ve uzaktan kumandalı sistemler için uygundur.
• Geliştirilmiş glob tasarımı sayesinde yüksek debi kapasitesine sahiptir.
• Şebeke basıncı ile çalışmaktadır.
• Tek parça diyafram ve klape grubu sayesinde, vanayı hattan sökmeden kolaylıkla bakım yapılabilir.
• Ekstra aksesuarlar ile kolaylıkla yeni özellikler eklenebilir yapıdadır.
• Mükemmel dengelenmiş diyaframı sayesinde diyafram hasarları ve kararsız çalışmanın önüne geçilmiştir.
Selenoid Kontrol Vanaları, hidrolik prensiplerle çalışan ve diyafram aktüatörlü kontrol vanalarıdır. Ürün, bir ana vana ve kontrol amaçlı bir selenoidden oluşmaktadır. Selenoide gönderilen elektrik sinyalleri ile vana, tam açılma veya tam sızdırmaz kapanma sağlar. Bu özellik de vananın uzaktan kontrol edilebilmesine olanak tanır.
• Her çeşit pompa istasyonlarında, darbenin oluşturacağı zararları engeller:
– Booster ve derin kuyu pompaları, sabit ve değişken hızlı pompalar
• Tüm dağıtım şebekelerinde darbenin oluşturacağı zararları engeller:
– Belediye, yüksek katlı bina, kanalizasyon, HVAC (Isıtma/Soğutma), tarımsal sulama şebekeleri
– Bakımı ve ulaşılması zor, eski şebekeler
ÖZELLİKLER
• Denge tanklarının yerine kullanılabilir.
• Şebeke basıncı ile çalışmakta olup harici enerjiye ihtiyaç duymazlar.
• Aktüatör sayesinde vanayı hattan sökmeden kolaylıkla bakım yapılabilir özelliktedir.
• Darbesiz vana tepkisine ve çift hazneli tasarımı sayesinde korumalı diyaframa sahiptir.
• Tam sızdırmazlık sağlar.
• Ayar değiştirmeden manüel test imkanı verir.
Ekstra Özellikler
• Selenoid Kontrol
• Diyafram Hissetmeli (Atık su için)
• Hızlı Tahliye – Relief Vana
ÇALIŞMA PRENSİBİ 1. Pompa, herhangi bir nedenden dolayı aniden ka panarak şebekede şiddetli basınç düşümüne sebep olur. Şebeke üzerinde ilerlemesine devam eden su kütlesi, devinimini kaybederek 4 Mach’a kadar ulaşabilen bir hızla pompaya doğru geri dönüş yapar. Hiçbir hızlı tahliye vanası (Relief), bu çapta bir darbeyi önleyecek kadar hızlı tepki veremez. Dolayısıyla, bu gibi durum larda kullanılmaktadır:
a) Düşük Basınç Pilotu [1], şebekedeki basınç düşümü nü hissederek açılır ve vananın üst haznesini boşal tır.
b) Kontrol vanası açılarak su kütlesi geri dönüşe geç meden tahliyeye hazır olur.
c) Yüksek basınç dalgası, açık olan kontrol vanasından tahliye edilir ve sistem korunur.
d) Eğer tahliye miktarı yeterli değilse, daha önceden ayar değeri kullanıcı tarafından belirlenmiş olan Yüksek Basınç Pilotu [2] devreye girerek vanayı da ha da fazla açar.
2. Darbe koşulları geçer ve şebeke parametreleri normal seviyelere iner:
a) Her iki pilot da kapanarak vananın kapanmasına yol açar. Kapanma esnasında şebeke basıncı isteni lenden yüksek bir değere çıkarsa, Yüksek Basınç Pi lotu devreye girerek kapanmayı durdurur ve basın cın yükselmesini önler.
b) Debi Sınırlama Mili [3], tahliye debisini limitleyerek kütle ayrılmasını engeller.
c) Küresel Vana [4], çalışma ve hissetme hatlarının se çilmesine yardımcı olur. (Hattın, ana çıkış hattından veya vana girişinden seçilmesi tavsiye edilir.)
Korumasız ve Korumalı Pompa İstasyonunda Darbe
Pompanın ani kapanması, basıncın aniden düşmesine ve su kütlesinin hatta yol almaya devam etmesine yol açar. Fakat bir süre sonra bu kütle devinimini kaybederek pompaya doğru geri döner ve hızı 4 Mach’a (Deniz seviyesinde, latm basınçta ve 10°C hava sıcaklığında 1 Mach = 1.226,5 km/sa) kadar ulaşabilen bir basınç dalgası yaratır. Böyle bir darbeyi önlemek için önceden tedbir alınması gerekir. DOĞUŞ Darbe Önleme Vanaları, pompa kapanmasının yarattığı basınç düşümünü hissederek açılır. Böylece darbe pompaya ulaşmadan önce vana açık konuma gelir. Basınç dalgası vanaya ulaştığında ise şebekeden tahliye edilerek sistem korunur.
UYGULAMA Bu sistemde, pompa istasyonu şebekeye bir kollektör yoluyla pompalama yapmaktadır. Böyle bir şebekede Darbe Önleme Vanası aşağıdaki durumların oluşmasına yol açar:
• Elektrik kesilmesi durumunda oluşan darbenin yaratacağı zararların önlenmesi
• Çalışan pompaları değiştirirken oluşan darbenin yaratacağı zararların önlenmesi
• Pilot ayarına uygun, dengeli kapanma
Not: Darbe analizi, tahliye hattında serbest akış olduğunu var sayar. Eğer hat basınçlı ise vana çap seçimi ve ayarlar bu konu gözönünde bulundurularak yapılmalıdır.
Doğuş Darbe Analiz Programı
Sistemde darbe oluşumu, birçok parametrenin etkisiyle olabilir: debi, pompalama sistemi, ana hattın karakteristiği vb. Gelişmiş matematiksel bilgisayar programlarının desteği ile tecrübeli mühendisleri, istenilen analizi gerçekleştirerek darbe oluşumunun zararlarını önleyebilir.
Ana hat
– Hat profili
– İÇ Çap
– Uzunluk – Malzeme
– Et kalınlığı
Pompalar
– Pompa Eğrileri
– Aynı anda çalışan pompa sayısı
– Kullanılan çekvalf cinsi
Sistem
– Maksimum debi
– Maksimum ve minimum rezervuar seviyeleri
Darbe analizine göre, koruma olmayan bir sistem,
• —50 bar basınç (maksimum basınç eğrisine bakınız)
• Vakum koşulları (minimum basınç eğrisine bakınız) ile karşılaşmaktadır.
Simüle edilmiş darbe önlemesi, aşağıda belirtilen önlemlerin alınması gerektiğini belirtmiştir:
• Pompa istasyonuna paralel olarak monte edilmiş iki adet 735-M Vanası
• Boru hattı üzerine dağıtılmış beş adet Darbesiz Hava Tahliye ve Vakum Vanası
Tam koruma ile, simülasyona göre, şebekede herhangi bir darbe oluşmamakta ve oldukça düşük bir vakum oluşmaktadır
• Maksimum —38 bar basınç (maksimum basınç eğrisine bakınız)
• Zararsız vakum (minimum basınç eğrisine bakınız)
Tüm boru hatları vakum durumunda hava emmek, basınç oluştuğunda hava tahliye etmek için vantuz gerektirmektedir. Vantuzların boyutları, tipleri ve monte edildikleri noktalar, darbe önleme hesaplarına göre yapılmalıdır.
Diferansiyel Basınç Sabitleme Vanaları, değişken debi ve giriş basıncından etkilenmeksizin iki nokta arasındaki dife ransiyel basıncı sabit bir değerde tutar; pompa ve su dağıtım şebekelerini korur.
• Pompaya aşırı yük binmesi ve kavitasyon sorununu önleme
• HVAC (Isıtma/Soğutma) sistemlerinde hatlar arasındaki dengeyi sağlama
• Debinin, minimum pompa debisinin altına düşmesini önleme
• Acil filtre by-pass özelliği
ÖZELLİKLER
• Dengeli klape sayesinde yüksek basınç tahliyesi kapasitelerine sahiptir.
• Şebeke basıncı ile çalışmakta olup harici enerjiye ihtiyaç duymazlar.
• Aktüatör sayesinde vanayı hattan sökmeden kolaylıkla bakım yapılabilir.
• Darbesiz vana tepkisine ve korumalı diyaframa sahiptir.
• Y gövde tasarımı sayesinde yarı doğrusal akışa ve düşük basınç kayıplarına sahiptir.
• Opsiyonel V-port klape ile düşük debilerde bile karalı şekilde çalışır.
Ekstra Özellikler
• Selenoid Kontrol
• Çekvalf Özelliği
• Hassas Pilot
• Selenoid Kontrol ve Çekvalf Özelliği
• Elektronik Diferansiyel Basınç Sabitleme
ÇALIŞMA PRENSİBİ
1. Diferansiyel basınç, pilot ile tanımlanan değerin altına iner:
a) İğneli Vana [1], vananın üst haznesine [2] su girişini sağlar ve pilot [3], vananın giriş basıncını hisseder.
b) Pilot, diferansiyel basıncın düşmesini hissederek harekete geçer ve vananın üst haznesindeki basıncın yükselmesine neden olur.
c) Üst haznede yükselen basınç, diyaframı aşağı yönde iter ve diferansiyel basıncın pilot ile tanımlanan değere yükselmesini sağlar.
2. Diferansiyel basınç, pilot ile tanımlanan değerin üzerine yükselir:
a) Pilot, yüksek diferansiyel basıncını hissederek vananın üst haznesinde birikmiş olan basıncı tahliye eder.
b) Kontrol vanası açılarak, vana giriş basıncını düşürerek diferansiyel basıncı pilot değerine indirir.
c) Küresel Vana [4], ana kontrol vanasının manüel olarak kapanmasını sağlar.
d) Standart pilot, vana üzerindeki diferansiyel basıncı hisseder fakat harici diferansiyel basıncını hissetme özelliği de alternatif olarak sunulmaktadır.
UYGULAMA Filtre Sistemleri
Filtre sistemlerinde, filtrenin by-pass edilmesi gereken iki ana durum vardır:
• Tıkanmış filtre (sistem elemanlarının zarar görmesine yol açabilir)
• Acil yangın suyuna ihtiyaç duyulması
Sisteme paralel yerleştirilmiş, aşırı talep olduğunda sistemi açar.
“S” özelliği (İndikatör Asamblesi + Limit Switch) saye sinde ürün, alarm verme özelliğine sahip olur.
Pompaya Aşırı Yük Binmesini Önleme ve Kavitasyon Koruması
Pompa emiş basıncının değişkenlik gösterdiği durumlarda, pompa diferansiyel basıncını sabitleyerek pompa çıkış debisini sınırlar. Böylece pompaya aşırı yük binmesini önleyerek aşırı talep nedeniyle oluşan kavitasyon zararlarına engel olur. Ürüne “20” çekvalf özelliği eklendiğinde, hatta ekstra bir çekvalf monte etmeye ihtiyaç duyulmaz.
Havalandırma / Klima Sistemleri
Havalandırma sistemleri, debi değişimlerine karşı oldukça hassastır.
Büyük çaplı havalandırma sistemlerinde, tüketime tepki veren genellikle iki çeşit vana bulunur:
• Üç yollu vanalar [4], talepten fazla olan debiyi by-pass yoluyla sisteme geri verir.
• İki yollu vanalar [5], debinin azaltılmasına veya tamamen sıfırlanmasına sebep olur.
İki yollu vanalara sahip sistemler, değişken debi değerleri ile karşılaşabilirler. [1], sirkülasyon vanası olarak kullanılıp dağıtım ve toplama hatları arasındaki basınç farkını, kullanıcı tarafından ayarlanmış olan diferansiyel basınca sabitler:
• Minimum sistem debisini koruyarak sistemi donmaya karşı korur.
• Aşırı basıncı tahliye eder.
