Paralel sinyal aktarımı kullanılıyorsa ve kontrol merkezine giden geri bildirim sinyali gereksinimi az ise, o zaman basit bir yapıya sahip olan AM doğru kontrol ünitesidir.
Kontrol ünitesi içinde bulunan DIP switchler üzerinden işletmeye alma sırasında, örn. son konumlardaki kapanma türü gibi az sayıdaki parametre belirlenir.
Kontrol işlemi AÇ, DURDUR, KAPAT komutlarıyla gerçekleşir. Geri bildirim olarak kontrol sistemine bir son konuma ulaşıldığı ve bir ortak arıza sinyali gönderilir. Bu bildiriler ayrıca lokal kontrol ünitesindeki uyarı lambaları üzerinden de gösterilir. Opsiyonel olarak vana pozisyonu 0/4 – 20°mA sinyali şeklinde de DCS’e iletilebilir.
Konstrüksiyon özellikleri
Uzaktan kumanda için modüler Interface tasarımı
Kilitlenebilir seçme anahtarı, butonlar ve sinyal lambaları üzerinden yerel kontrol ünitesi
programlanabilir kontrol mantığı (“Kademeli mod” veya “Kendinden kilitleme”)
programlanabilir kapatma türü (torka veya limite bağlı)
duvar askısında ayrı montaj
Tersleme kontaktörleri, tristörler üzerinden motor kumandası
Otomatik faz düzeltme ile faz denetimi
harici 24 V DC besleme (opsiyon)
Çevre koşulları
yüksek koruma sınıfı
kaliteli korozyon koruması
geniş çevre sıcaklığı aralıkları
Interface ve işlev özellikleri
Değişik gerilimlerin kontrol girişleri (DC/AC)
durum sinyalini vermek için kuru sinyal röleleri
Fieldbus arabirimi
İşlevsel güvenlik: Seçilen yapılandırmalarda SIL 2’ye kadar güvenli bir son konum geri bildirimi mümkündür
Arabirimler
AUMA kompakt fiş üzerinden elektrik bağlantısı (alternatif klemensler)
Basınç Yönetim Vanaları, tek bir fonksiyon gerçekleştirmek için tasarlanmıştır,
• Basınç yönetimi ile şebeke basıncını optimum seviyeye indirerek sistemde bulunan su kaçaklarının minimum
seviyelere indirilmesi.
ÖZELLİKLER
• Sayaç ve basınç düşürücü kontrol vanası tek bir gövdede entegre edilmiştir.
– Maliyet, bakım ve alandan tasarruf etmenizi sağlar.
• Hidrolik basınç kontrol özelliğine sahiptir.
– Şebeke basıncı ile çalışmaktadır.
– Talebin sıfır olduğu durumlarda bile çıkış basıncını korur.
• Vakumlu sızdırmaz mekanizmaya sahip manyetik sayaca sahiptir.
– Su ile temas etmeyen dişli takımı uzun ömürlü çalışma sağlar.
• Dahili giriş ve çıkış debi düzenleyiciler bulunmaktadır.
– Debi düzenlemek için üründen önce veya sonra boşluk bırakmaya gerek yoktur.
– Dik montajda bile hassas ölçüm olanağı sağlar.
• Debimetre kalibrasyonu sağlar.
– Hassas debi ölçümüne olanak verir.
• Kolay kullanıma sahip bir tasarımı vardır.
– Kolay basınç ayarı yapılabilir.
– Hat üzerinde kolay bakım ve kontrol olanağı sağlar.
– Kolaylıkla ekstra kontrol özelliği eklenebilir tasarıma sahiptir.
ÇALIŞMA PRENSİBİ
Kontrolör [1], sürekli olarak debi ve giriş/çıkış basınç [2] / [3] verilerini topluyor ve basınç/debi veya basınç/zaman fonksiyonlarına göre pilot ayarını değiştirerek MSPC ünitesine [4] pnömatik basınç uyguluyor.
Basınç Düşürücü Pilot [5], çıkış basıncı pilot ayarının üzerine çıktığı durumlarda Hidrometreye kapanması için ve basınç ayarın altına indiğinde açılması için komut veriyor.
Programlama ve veri yüklemesi için standart bir PDA [6] kullanılıyor.
BASINÇ YÖNETİMİ – SU KAÇAKLARINI AZALTIN
Şebeke içerisinde, gün içerisindeki debi değişimleri, talebe bağlı olarak sürekli değişim göstermektedir. Bu durum sonucunda şebekedeki basınç sürekli değişim göstermekte ve özellikle tüketimin düşük olduğu zaman aralıklarında optimum basınç değerinin çok üzerine yükselmektedir. Dolayısı ile, boru hattı üzerinde bulunan, yeri belirlenemeyen binlerce küçük çatlak veya delikten oldukça fazla su kaybı yaşanmaktadır. Günümüzde, su kaçaklarını minimuma indirmek için kullanılan en etkili ve verimli yöntem, basınç yönetimidir. Basınç yönetimi, şebekedeki basıncı, sistem deki talebe bağlı olarak sürekli olarak değiştirerek boru hattında optimum basınç yaratılmasıdır. Bu yönetim ise dinamik basınç düşürücü kontrol vanaları ile sağlanır.
Seviye Kontrol Vanaları, tek bir ana fonksiyon ger çekleştirmek için tasarlanmıştır,
• Depo (düşük hacimli ve geniş yüzey alanlı) dolumları
ÖZELLİKLER
• Geliştirilmiş glob tasarımı sayesinde yüksek debi kapasitesine sahiptir.
• Şebeke basıncı ile çalışmaktadır.
• Hareketli hidrolik flatöre sahiptir.
• Vana ve flatöre kolay erişim sağlar.
• Tek parça diyafram ve klape grubu sayesinde, vanayı hattan sökmeden kolaylıkla bakım yapılabilir.
• Kolaylıkla hidrolik özellik eklenebilir durumdadır.
• Mükemmel dengelenmiş diyaframı sayesinde diyafram hasarları ve kararsız çalışmanın önüne geçilmiştir.
Seviye Kontrol Vanaları hidrolik prensiplerle çalışan ve diyafram aktüatörlü kontrol vanalarıdır. Ürün, bir ana vana ve su seviyesi değişimlerini hisseden bir flatörden oluşmaktadır. Seviye Kontrol Vanaları, şebekedeki değişken talebe bakmaksızın depo su seviyesini sabit bir değerde tutar.
Basınç Sabitleme / Relief Vanaları, yedi fonksiyon gerçekleştirmek için tasarlanmıştır;
• Değişken debi ve çıkış basıncına bakmaksızın minimum giriş ba sıncını sabitlemek veya maksimum ayar basıncı aşıldığında şebe kedeki aşırı basıncı tahliye etmek,
• Basınç bölgeleri sınıflandırması,
• Kontrollü şebeke dolumu,
• Boru hattının boşalmasını önleme,
• Kavitasyondan ve pompaya aşırı yük binmesinden korunma,
• Debinin pompa minimum debisinin altına düşmesini önleme,
• Aşrı basınca karşı koruma.
ÖZELLİKLER
• Geliştirilmiş glob tasarımı sayesinde yüksek debi kapasitesine sahiptir.
• Şebeke basıncı ile çalışmaktadır.
• Tek parça diyafram ve klape grubu sayesinde, vanayı hattan sökmeden kolaylıkla bakım yapılabilir.
• Mükemmel dengelenmiş diyaframı sayesinde diyafram hasarları ve kararsız çalışmanın önüne geçilmiştir.
Basınç Sabitleme / Relief Vanaları hidrolik prensiplerle çalışan ve diyafram aktüatörlü kontrol vanalarıdır. Ürün, bir ana vana ve basınç değişimlerini hisseden bir pilottan oluşmaktadır. Vana, şebekeye montaj şekline göre iki farklı amaç için kullanılabilir. Ana hatta monte edilen vana, şebekedeki değişken talebe ve çıkış basıncına bakmaksızın giriş basıncını sabit bir değerde tutar. Sirkülasyon hattına monte edilen vana ise, şebekedeki aşırı basıncı tekrar pompa emme rezervuarına tahliye eden bir relief vana olarak çalışır. Böylece kullanıcı, hiç su kay betmeden sabit bir pompa çıkış basıncı elde eder.
• Her çeşit pompa istasyonlarında, darbenin oluşturacağı zararları engeller:
– Booster ve derin kuyu pompaları, sabit ve değişken hızlı pompalar
• Tüm dağıtım şebekelerinde darbenin oluşturacağı zararları engeller:
– Belediye, yüksek katlı bina, kanalizasyon, HVAC (Isıtma/Soğutma), tarımsal sulama şebekeleri
– Bakımı ve ulaşılması zor, eski şebekeler
ÖZELLİKLER
• Denge tanklarının yerine kullanılabilir.
• Şebeke basıncı ile çalışmakta olup harici enerjiye ihtiyaç duymazlar.
• Aktüatör sayesinde vanayı hattan sökmeden kolaylıkla bakım yapılabilir özelliktedir.
• Darbesiz vana tepkisine ve çift hazneli tasarımı sayesinde korumalı diyaframa sahiptir.
• Tam sızdırmazlık sağlar.
• Ayar değiştirmeden manüel test imkanı verir.
Ekstra Özellikler
• Selenoid Kontrol
• Diyafram Hissetmeli (Atık su için)
• Hızlı Tahliye – Relief Vana
ÇALIŞMA PRENSİBİ 1. Pompa, herhangi bir nedenden dolayı aniden ka panarak şebekede şiddetli basınç düşümüne sebep olur. Şebeke üzerinde ilerlemesine devam eden su kütlesi, devinimini kaybederek 4 Mach’a kadar ulaşabilen bir hızla pompaya doğru geri dönüş yapar. Hiçbir hızlı tahliye vanası (Relief), bu çapta bir darbeyi önleyecek kadar hızlı tepki veremez. Dolayısıyla, bu gibi durum larda kullanılmaktadır:
a) Düşük Basınç Pilotu [1], şebekedeki basınç düşümü nü hissederek açılır ve vananın üst haznesini boşal tır.
b) Kontrol vanası açılarak su kütlesi geri dönüşe geç meden tahliyeye hazır olur.
c) Yüksek basınç dalgası, açık olan kontrol vanasından tahliye edilir ve sistem korunur.
d) Eğer tahliye miktarı yeterli değilse, daha önceden ayar değeri kullanıcı tarafından belirlenmiş olan Yüksek Basınç Pilotu [2] devreye girerek vanayı da ha da fazla açar.
2. Darbe koşulları geçer ve şebeke parametreleri normal seviyelere iner:
a) Her iki pilot da kapanarak vananın kapanmasına yol açar. Kapanma esnasında şebeke basıncı isteni lenden yüksek bir değere çıkarsa, Yüksek Basınç Pi lotu devreye girerek kapanmayı durdurur ve basın cın yükselmesini önler.
b) Debi Sınırlama Mili [3], tahliye debisini limitleyerek kütle ayrılmasını engeller.
c) Küresel Vana [4], çalışma ve hissetme hatlarının se çilmesine yardımcı olur. (Hattın, ana çıkış hattından veya vana girişinden seçilmesi tavsiye edilir.)
Korumasız ve Korumalı Pompa İstasyonunda Darbe
Pompanın ani kapanması, basıncın aniden düşmesine ve su kütlesinin hatta yol almaya devam etmesine yol açar. Fakat bir süre sonra bu kütle devinimini kaybederek pompaya doğru geri döner ve hızı 4 Mach’a (Deniz seviyesinde, latm basınçta ve 10°C hava sıcaklığında 1 Mach = 1.226,5 km/sa) kadar ulaşabilen bir basınç dalgası yaratır. Böyle bir darbeyi önlemek için önceden tedbir alınması gerekir. DOĞUŞ Darbe Önleme Vanaları, pompa kapanmasının yarattığı basınç düşümünü hissederek açılır. Böylece darbe pompaya ulaşmadan önce vana açık konuma gelir. Basınç dalgası vanaya ulaştığında ise şebekeden tahliye edilerek sistem korunur.
UYGULAMA Bu sistemde, pompa istasyonu şebekeye bir kollektör yoluyla pompalama yapmaktadır. Böyle bir şebekede Darbe Önleme Vanası aşağıdaki durumların oluşmasına yol açar:
• Elektrik kesilmesi durumunda oluşan darbenin yaratacağı zararların önlenmesi
• Çalışan pompaları değiştirirken oluşan darbenin yaratacağı zararların önlenmesi
• Pilot ayarına uygun, dengeli kapanma
Not: Darbe analizi, tahliye hattında serbest akış olduğunu var sayar. Eğer hat basınçlı ise vana çap seçimi ve ayarlar bu konu gözönünde bulundurularak yapılmalıdır.
Doğuş Darbe Analiz Programı
Sistemde darbe oluşumu, birçok parametrenin etkisiyle olabilir: debi, pompalama sistemi, ana hattın karakteristiği vb. Gelişmiş matematiksel bilgisayar programlarının desteği ile tecrübeli mühendisleri, istenilen analizi gerçekleştirerek darbe oluşumunun zararlarını önleyebilir.
Ana hat
– Hat profili
– İÇ Çap
– Uzunluk – Malzeme
– Et kalınlığı
Pompalar
– Pompa Eğrileri
– Aynı anda çalışan pompa sayısı
– Kullanılan çekvalf cinsi
Sistem
– Maksimum debi
– Maksimum ve minimum rezervuar seviyeleri
Darbe analizine göre, koruma olmayan bir sistem,
• —50 bar basınç (maksimum basınç eğrisine bakınız)
• Vakum koşulları (minimum basınç eğrisine bakınız) ile karşılaşmaktadır.
Simüle edilmiş darbe önlemesi, aşağıda belirtilen önlemlerin alınması gerektiğini belirtmiştir:
• Pompa istasyonuna paralel olarak monte edilmiş iki adet 735-M Vanası
• Boru hattı üzerine dağıtılmış beş adet Darbesiz Hava Tahliye ve Vakum Vanası
Tam koruma ile, simülasyona göre, şebekede herhangi bir darbe oluşmamakta ve oldukça düşük bir vakum oluşmaktadır
• Maksimum —38 bar basınç (maksimum basınç eğrisine bakınız)
• Zararsız vakum (minimum basınç eğrisine bakınız)
Tüm boru hatları vakum durumunda hava emmek, basınç oluştuğunda hava tahliye etmek için vantuz gerektirmektedir. Vantuzların boyutları, tipleri ve monte edildikleri noktalar, darbe önleme hesaplarına göre yapılmalıdır.
