Sayaç, pompa gibi dağıtım ekipmanlarının çalışma kapasitelerini aşacak debi değerlerine maruz kalmaması için birçok sistem Debi Kontrol Vanası kullanmaktadır. Ürün, talep veya giriş/çıkış basıncındaki oynamalara bakmaksızın, sistem debisini ayarlanmış maksimum debi değerinde sabit tutar.
• Tasarım özelliklerini güvenceye alma
• Ana hattı, lateral hatlardan öncelikli kılma
• Tüketicilerin fazla taleplerini limitleme
• Boru hattı dolum oranını kontrol etme
• Pompaya aşırı yük binmesini ve kavitasyon sorununu önleme
ÖZELLİKLER
• Şebeke basıncı ile çalışmakta olup harici enerjiye ihtiyaç duymazlar.
• Debi düzenleyicisi gerektirmezler.
• Aktüatör sayesinde vanayı hattan sökmeden kolaylıkla bakım yapılabilir.
• Darbesiz vana tepkisine ve çift hazneli tasarımı sayesinde korumalı diyaframa sahiptir.
• Y gövde tasarımı sayesinde akışı fazla etkilemez ve düşük basınç kayıplarına sahiptir.
• Opsiyonel V-port klape ile düşük debilerde bile sabit bir şekilde çalışır.
Ekstra Özellikler
• Selenoid Kontrol
• Selenoid Kontrol ve Çekvalf Özellikleri
• Hassas Pilot
• Basınç – Düşürücü
• Seviye ve Debi – Kontrol Vanası
• Pompa ve Debi – Kontrol Vanası
• Pompa Sirkülasyon ve Debi – Kontrol Vanası
• Elektronik Kontrol Vanası
ÇALIŞMA PRENSİBİ
1. Debi, ayar değerinin üzerine yükseliyor:
a) İğneli Vana [1], vananın üst haznesine [2] su girişini sağlar.
b) Pilot [3], Orifis [4] üzerindeki diferansiyel basıncı hisseder.
c) Pilot harekete geçerek vananın üst haznesindeki basıncın yükselmesine neden olur.
d) Klape kapanarak debiyi ayar değerine kısar.
2. Debi, ayar değerinin altına iner:
a) Pilot, debi düşümünü hissederek üst haznedeki basıncı tahliye eder.
b) Klape açılarak debiyi ayar değerine yükseltir.
c) İğneli Vana, kontrol vanasının kapanma hızını kontrol eder. d) Küresel Vana [5], ana kontrol vanasının manüel olarak kapanmasını sağlar.
UYGULAMA Dağıtım Şebekeleri
Bir sistemin tasarımı, şebeke elemanlarını seçmek için gereken tahmini debi aralığını seçmekle başlar:
• Pompa istasyonları: karakteristiği, konumu, adeti
• Boru hatları: yerleşimi, sınıfı, çapı
• Depolar: konumu, kapasitesi, rakımı
Tahmini debi aralığında oluşan bir sapma, su akışını bozabilir ve hatta sistem elemanlarına zarar verebilir. Modelinin doğru seçimi ve konumlandırılması sonucunda sistem, aşırı debi değerlerinden korunur.
Pompaya Aşırı Yük Binmesi ve Kavitasyon Sorununu Önleme
Pompaya aşırı yük binmesine ve kavitasyon sorununa yol açan aşırı talebi önlemek için pompa debisinin, tasarım spesifikasyonları içerisinde tutulması gerekir.
Her bir sistemde, pompa tasarımı özellikleri değişkenlik gösterdiği için sistem için tavsiye edilen çözümler de değişkenlik göstermektedir:
• Pompa eğrisinin (Debi, AP vs.) dik olduğu durumlarda basınç sabitleme vanaları kullanılmaya uygundur.
• Pompa eğrisinin düz olduğu durumlarda ise, basınç ayarı ile pompa koruması yeterli değildir. Bu gibi pompalar için basınç yerine debi kontrolü yapılması tavsiye edilir ve bu iş için kullanılmaya en uygun üründür.
200 Serisi Kontrol Vanaları, kontrol vanalarının gerçek leştirdiği bir çok fonksiyonu;
• Plastik gövdede korozyonsuz olarak,
• Düşük basınç kayıplarında,
• Yüksek debilerde,
gerçekleştirebilmektedir.
ÖZELLİKLER
Tasarımından dolayı DOĞUŞ 200 Serisi Kontrol Vanaları;
• Düşük basınç kaybı ve yüksek debi kapasitesine sahipitir.
• Dengeli açılma ve kapanma hızına sahip klapeye sahiptir.
• Düşük basınçlarda bile çalışma imkanı yaratır.
• Hassas ve dengeli regülasyon yapar.
• Diyafram erozyonu veya hasarını engelleyici mekanizmaya sahiptir.
• Tek bir diyafram ve yay çeşidi ile vana tüm çalışma basınç aralıklarında kullanılmaya uygundur.
200 Serisi Kontrol Vanası, diyafram aktüatörlü, hidrolik prensiplerle çalışan bir kontrol vanasıdır. Ürün, basit ve sağlam bir yapıya sahip olmakla beraber mükemmel bir performans sergiler. DOĞUŞ’un otomatik kontrol vanaları dikey veya yatay pozisyonda montaja uygun olup 1/2″, 3/4″, 1″, Vh” ve 2″ çaplarda, glob tipi ve açılı tip gövdede üretimi yapılmaktadır. Ürün, endüstriyel cam destekli naylon malzemeden yapılmakta olup yüksek kimyasal ve kavitasyon dayanımı bulunmaktadır. Vananın gövde geçişi tamamen aynı çapta olup herhangi bir kafes, mil veya gövde omurgası bulunmaz. Bu da çok düşük basınç kayıplarına ve çok yüksek debi kapasitesine yol açar. Uzun hareket alanına sahip destekli vana klapesi, çevresel olarak desteklenmiş diyafram ve değiştirilebilir sızdırmazlık contalarına sahip 200 Serisi Kontrol Vanaları yıllarca dayanımını kaybetmez.
Basınç Düşürücü Vanalar, dört fonksiyon gerçek leştirmek için tasarlanmıştır,
• Sistemdeki talep ve giriş basıncındaki değişimlere bakmaksızın basınç düşürme
• Debi ve su kaçağı azaltılması
• Kavitasyona karşı koruma
• Basınç bölgeleri oluşturma
ÖZELLİKLER
• Geliştirilmiş glob tasarımı sayesinde yüksek debi kapasitesine sahiptir.
• Şebeke basıncı ile çalışmaktadır.
• Tek parça diyafram ve klape grubu sayesinde, vanayı hattan sökmeden kolaylıkla bakım yapılabilir.
• Ekstra aksesuarlar ile kolaylıkla yeni özellikler eklenebilir yapıdadır.
• Mükemmel dengelenmiş diyaframı sayesinde diyafram hasarları ve kararsız çalışmanın önüne geçilmiştir.
Basınç Düşürücü Vanaları, hidrolik prensiplerle çalışan ve diyafram aktüatörlü kontrol vanalarıdır. Ürün, bir ana vana ve basınç değişimlerini hisseden bir pilottan oluşmaktadır. Şebekedeki değişken talebe ve giriş basıncına bakmaksızın Basınç Düşürücü Vanaları, yüksek giriş basıncını, kullanıcı tarafından ayarlanmış olan sabit çıkış basıncına düşürür.
Yatay Flatörlü Kontrol Vanaları, değişken debiye bakmaksızın depo seviyesini sabit bir değerde tutar. Ürün, hidrolik kontrol vanaları ile mekanik flatörlü vanaların özelliklerini tek bir vanada birleştirir. Flatör ile vanayı birbirinden sökmek ve takmak oldukça kolaydır. Bu sayede mekanik flatörlü vanalarda oluşan bakım ve montaj sorunları bu Modelide bulunmaz. Flatör ile vanayı birbirinden ayırarak farklı noktalara monte etmek, kullanıcılar için büyük kolaylık sağlar.
• Depo dolumu
– Küçük hacimli depolar
– Geniş yüzey alanına sahip depolar
ÖZELLİKLER
• Şebeke basıncı ile çalışmakta olup harici enerjiye ihtiyaç duymazlar.
• Hareketli hidrolik flatöre sahiptir.
• Vana ve flatöre kolay erişim sağlar.
• Aktüatör sayesinde vanayı hattan sökmeden kolaylıkla bakım yapılabilir.
• Darbesiz vana tepkisine ve korumalı diyaframa sahiptir.
• Y gövde tasarımı sayesinde akışı fazla etkilemez ve düşük basınç kayıplarına sahiptir.
• Opsiyonel V-port klape ile düşük debilerde bile kararlı şekilde çalışır.
• Kolaylıkla hidrolik özellik eklenebilir durumdadır.
Ekstra Özellikler
• Basınç Sabitleyici
• Debi Kontrol
• Acil Durum Elektriksel Flatör
• Modülasyon Dikey Flatörü
• Elektronik Dikey Seviye Kontrol ve Basınç Sabitleme
• Ayaklı Depo Seviye Kontrol
ÇALIŞMA PRENSİBİ 1. Depo su seviyesi, vana ayar değerinin üzerine yükseliyor:
a) İğneli Vana [1], vana girişinden vana üst haznesine [2] su girişini sağlar.
b) Flatör [3], flatör pilot koluna [4] bağlıdır ve flatörün pozisyonu, vana seviye ayar değerini belirler.
c) Flatör yükselerek flatör pilotunun [5] devreye girmesine ve vana üst haznesinde basınç birikmesine yol açar.
d) Klape kapanarak depo dolumunu durdurur.
2. Depo su seviyesi, vana ayar değerinin altına iniyor:
a) Flatör düşerek, flatör pilotunun devreye girmesine ve vana üst haznesindeki basıncın tahliye edilmesine yol açar.
b) Vana açılarak depo dolumunu başlatıyor.
c) İğneli vana, kontrol vanasının kapanma hızını kontrol eder.
d) Küresel vana [6], kontrol vanasının manüel olarak kapatılmasını sağlar.
UYGULAMA Yüksek Katlı Binalarda Seviye Kontrol Sistemleri
Yüksek katlı binalar için tasarlanan su şebekeleri, oldukça farklı ihtiyaçlar gerektirebilir:
• Genellikle binaya su pompalayan tek bir hat vardır ve suyun kesilmesi kabul edilemeyecek bir durumdur.
• Depo taşması, oldukça tehlikeli ve maliyetli olabilir.
• Depolar genellikle prestijli konut veya ofislerin yakınında bulunmaktadır ve sistemin oluşturacağı gürültü ve bakım aktiviteleri hoş karşılanmamaktadır.
• Binada bulunan kullanıcıların çoğu tamamen depodaki suya bağımlıdır: İçme suyu, yangın suyu, klima sistemi, tuvalet suyu vb.
• Üst katlardaki kullanıcılar ve yangın koruma sistemi için basınç bulundurulmalı ve depo dolumu esnasında basınç düşmemelidir.
• Depo sistemleri maksimum (acil durum) tüketimine uygun yapılmakta olup, gerçek tüketim değerinden çok daha düşük olduğundan, depo su seviyesinde çok sınırlı bir değişim yaşanmaktadır.
Bu modelinin özellikleri sayesinde yukarıda belirtilen ihtiyaçların hepsi karşılanabilmektedir.
A : Yüksek kat basınç düşürücü sistemi
B : Alçak kat basınç düşürücü sistemi
C : Bodrum rezervuar seviye kontrol sistemi D : Çatı rezervuarı seviye kontrol sistemi
E : İçme suyu pompalama sistemi
F : Yangın koruma pompalama sistemi
G : Yüksek kat pompalama sistemi
Çatı Katı Depoları
Çatı katında bulunan depolarda su seviyesi, binanın bodrumunda bulunan pompaların elektriksel kontrolü ile yapılır. Bu tarz sistemlerde, depo taşmasının yaratacağı sorunlar oldukça maliyetli olacağından, sisteme hidrolik koruma eklenmesi tavsiye edilir.
Açık halde iken sisteme minimum etki yapar. Kapatıldığında ise tam sızdırmazlık sağlar. Üst katlardaki kullanıcıları veya yangın koruma sistemini öncelikli konuma getirmek ve basıncın düşmesi engellenmek isteniliyorsa, bu modelin girişine Basınç Sabitleme Vanası monte edilmesi tavsiye edilir.
Bodrum Katı Depoları
Bodrum katında bulunan depolar, kullanıcıya farklı zorluklar oluşturabilir:
• Su kesilmesi kabul edilemez.
• Depo taşması, maliyetli ekipmanlara zarar verebilir.
• Gürültü seviyesi düşük tutulmalıdır.
• Şehir şebekesindeki basınç düşük olabilir.
Modelimiz, tüm bu zorlukların üstesinden gelebilir.
Bu Modelinin yanında sisteme aşağıdaki ürünlerin de monte edilmesini tavsiye eder:
[1 ] Pislik Tutucu: Pisliklerin sisteme girerek vanayı etkisiz hale getirmesine engel olur.
[2] 730-65 Basınç Sabitleme Vanası: Aşağı katlarda bulunan tüketicilerin kullandığı basıncın, şebeke basıncının altına düşmesini önler ve elektriksel koruma sağlar.
[3] 750-66-B Paralel Hat Vanası: Su girişinin kesintisiz olmasını sağlar.
[4] Flatör Montajı: Tank dışına montajı olanaklı kılar.
• Her çeşit pompa istasyonlarında, darbenin oluşturacağı zararları engeller:
– Booster ve derin kuyu pompaları, sabit ve değişken hızlı pompalar
• Tüm dağıtım şebekelerinde darbenin oluşturacağı zararları engeller:
– Belediye, yüksek katlı bina, kanalizasyon, HVAC (Isıtma/Soğutma), tarımsal sulama şebekeleri
– Bakımı ve ulaşılması zor, eski şebekeler
ÖZELLİKLER
• Denge tanklarının yerine kullanılabilir.
• Şebeke basıncı ile çalışmakta olup harici enerjiye ihtiyaç duymazlar.
• Aktüatör sayesinde vanayı hattan sökmeden kolaylıkla bakım yapılabilir özelliktedir.
• Darbesiz vana tepkisine ve çift hazneli tasarımı sayesinde korumalı diyaframa sahiptir.
• Tam sızdırmazlık sağlar.
• Ayar değiştirmeden manüel test imkanı verir.
Ekstra Özellikler
• Selenoid Kontrol
• Diyafram Hissetmeli (Atık su için)
• Hızlı Tahliye – Relief Vana
ÇALIŞMA PRENSİBİ 1. Pompa, herhangi bir nedenden dolayı aniden ka panarak şebekede şiddetli basınç düşümüne sebep olur. Şebeke üzerinde ilerlemesine devam eden su kütlesi, devinimini kaybederek 4 Mach’a kadar ulaşabilen bir hızla pompaya doğru geri dönüş yapar. Hiçbir hızlı tahliye vanası (Relief), bu çapta bir darbeyi önleyecek kadar hızlı tepki veremez. Dolayısıyla, bu gibi durum larda kullanılmaktadır:
a) Düşük Basınç Pilotu [1], şebekedeki basınç düşümü nü hissederek açılır ve vananın üst haznesini boşal tır.
b) Kontrol vanası açılarak su kütlesi geri dönüşe geç meden tahliyeye hazır olur.
c) Yüksek basınç dalgası, açık olan kontrol vanasından tahliye edilir ve sistem korunur.
d) Eğer tahliye miktarı yeterli değilse, daha önceden ayar değeri kullanıcı tarafından belirlenmiş olan Yüksek Basınç Pilotu [2] devreye girerek vanayı da ha da fazla açar.
2. Darbe koşulları geçer ve şebeke parametreleri normal seviyelere iner:
a) Her iki pilot da kapanarak vananın kapanmasına yol açar. Kapanma esnasında şebeke basıncı isteni lenden yüksek bir değere çıkarsa, Yüksek Basınç Pi lotu devreye girerek kapanmayı durdurur ve basın cın yükselmesini önler.
b) Debi Sınırlama Mili [3], tahliye debisini limitleyerek kütle ayrılmasını engeller.
c) Küresel Vana [4], çalışma ve hissetme hatlarının se çilmesine yardımcı olur. (Hattın, ana çıkış hattından veya vana girişinden seçilmesi tavsiye edilir.)
Korumasız ve Korumalı Pompa İstasyonunda Darbe
Pompanın ani kapanması, basıncın aniden düşmesine ve su kütlesinin hatta yol almaya devam etmesine yol açar. Fakat bir süre sonra bu kütle devinimini kaybederek pompaya doğru geri döner ve hızı 4 Mach’a (Deniz seviyesinde, latm basınçta ve 10°C hava sıcaklığında 1 Mach = 1.226,5 km/sa) kadar ulaşabilen bir basınç dalgası yaratır. Böyle bir darbeyi önlemek için önceden tedbir alınması gerekir. DOĞUŞ Darbe Önleme Vanaları, pompa kapanmasının yarattığı basınç düşümünü hissederek açılır. Böylece darbe pompaya ulaşmadan önce vana açık konuma gelir. Basınç dalgası vanaya ulaştığında ise şebekeden tahliye edilerek sistem korunur.
UYGULAMA Bu sistemde, pompa istasyonu şebekeye bir kollektör yoluyla pompalama yapmaktadır. Böyle bir şebekede Darbe Önleme Vanası aşağıdaki durumların oluşmasına yol açar:
• Elektrik kesilmesi durumunda oluşan darbenin yaratacağı zararların önlenmesi
• Çalışan pompaları değiştirirken oluşan darbenin yaratacağı zararların önlenmesi
• Pilot ayarına uygun, dengeli kapanma
Not: Darbe analizi, tahliye hattında serbest akış olduğunu var sayar. Eğer hat basınçlı ise vana çap seçimi ve ayarlar bu konu gözönünde bulundurularak yapılmalıdır.
Doğuş Darbe Analiz Programı
Sistemde darbe oluşumu, birçok parametrenin etkisiyle olabilir: debi, pompalama sistemi, ana hattın karakteristiği vb. Gelişmiş matematiksel bilgisayar programlarının desteği ile tecrübeli mühendisleri, istenilen analizi gerçekleştirerek darbe oluşumunun zararlarını önleyebilir.
Ana hat
– Hat profili
– İÇ Çap
– Uzunluk – Malzeme
– Et kalınlığı
Pompalar
– Pompa Eğrileri
– Aynı anda çalışan pompa sayısı
– Kullanılan çekvalf cinsi
Sistem
– Maksimum debi
– Maksimum ve minimum rezervuar seviyeleri
Darbe analizine göre, koruma olmayan bir sistem,
• —50 bar basınç (maksimum basınç eğrisine bakınız)
• Vakum koşulları (minimum basınç eğrisine bakınız) ile karşılaşmaktadır.
Simüle edilmiş darbe önlemesi, aşağıda belirtilen önlemlerin alınması gerektiğini belirtmiştir:
• Pompa istasyonuna paralel olarak monte edilmiş iki adet 735-M Vanası
• Boru hattı üzerine dağıtılmış beş adet Darbesiz Hava Tahliye ve Vakum Vanası
Tam koruma ile, simülasyona göre, şebekede herhangi bir darbe oluşmamakta ve oldukça düşük bir vakum oluşmaktadır
• Maksimum —38 bar basınç (maksimum basınç eğrisine bakınız)
• Zararsız vakum (minimum basınç eğrisine bakınız)
Tüm boru hatları vakum durumunda hava emmek, basınç oluştuğunda hava tahliye etmek için vantuz gerektirmektedir. Vantuzların boyutları, tipleri ve monte edildikleri noktalar, darbe önleme hesaplarına göre yapılmalıdır.
200 Serisi Kontrol Vanası, diyafram aktüatörlü, hidrolik prensiplerle çalışan bir kontrol vanasıdır. Ürün, basit ve sağlam bir yapıya sahip olmakla beraber mükemmel bir performans sergiler. DOĞUŞ’un otomatik kontrol vanaları dikey veya yatay pozisyonda montaja uygun olup 1/2″, 3/4″, 1″, Vh” ve 2″ çaplarda, glob tipi ve açılı tip gövdede üretimi yapılmaktadır. Ürün, endüstriyel cam destekli naylon malzemeden yapılmakta olup yüksek kimyasal ve kavitasyon dayanımı bulunmaktadır. Vananın gövde geçişi tamamen aynı çapta olup herhangi bir kafes, mil veya gövde omurgası bulunmaz. Bu da çok düşük basınç kayıplarına ve çok yüksek debi kapasitesine yol açar. Uzun hareket alanına sahip destekli vana klapesi, çevresel olarak desteklenmiş diyafram ve değiştirilebilir sızdırmazlık contalarına sahip 200 Serisi Kontrol Vanaları yıllarca dayanımını kaybetmez.
