Sayaç, pompa gibi dağıtım ekipmanlarının çalışma kapasitelerini aşacak debi değerlerine maruz kalmaması için birçok sistem Debi Kontrol Vanası kullanmaktadır. Ürün, talep veya giriş/çıkış basıncındaki oynamalara bakmaksızın, sistem debisini ayarlanmış maksimum debi değerinde sabit tutar.
• Tasarım özelliklerini güvenceye alma
• Ana hattı, lateral hatlardan öncelikli kılma
• Tüketicilerin fazla taleplerini limitleme
• Boru hattı dolum oranını kontrol etme
• Pompaya aşırı yük binmesini ve kavitasyon sorununu önleme
ÖZELLİKLER
• Şebeke basıncı ile çalışmakta olup harici enerjiye ihtiyaç duymazlar.
• Debi düzenleyicisi gerektirmezler.
• Aktüatör sayesinde vanayı hattan sökmeden kolaylıkla bakım yapılabilir.
• Darbesiz vana tepkisine ve çift hazneli tasarımı sayesinde korumalı diyaframa sahiptir.
• Y gövde tasarımı sayesinde akışı fazla etkilemez ve düşük basınç kayıplarına sahiptir.
• Opsiyonel V-port klape ile düşük debilerde bile sabit bir şekilde çalışır.
Ekstra Özellikler
• Selenoid Kontrol
• Selenoid Kontrol ve Çekvalf Özellikleri
• Hassas Pilot
• Basınç – Düşürücü
• Seviye ve Debi – Kontrol Vanası
• Pompa ve Debi – Kontrol Vanası
• Pompa Sirkülasyon ve Debi – Kontrol Vanası
• Elektronik Kontrol Vanası
ÇALIŞMA PRENSİBİ
1. Debi, ayar değerinin üzerine yükseliyor:
a) İğneli Vana [1], vananın üst haznesine [2] su girişini sağlar.
b) Pilot [3], Orifis [4] üzerindeki diferansiyel basıncı hisseder.
c) Pilot harekete geçerek vananın üst haznesindeki basıncın yükselmesine neden olur.
d) Klape kapanarak debiyi ayar değerine kısar.
2. Debi, ayar değerinin altına iner:
a) Pilot, debi düşümünü hissederek üst haznedeki basıncı tahliye eder.
b) Klape açılarak debiyi ayar değerine yükseltir.
c) İğneli Vana, kontrol vanasının kapanma hızını kontrol eder. d) Küresel Vana [5], ana kontrol vanasının manüel olarak kapanmasını sağlar.
UYGULAMA Dağıtım Şebekeleri
Bir sistemin tasarımı, şebeke elemanlarını seçmek için gereken tahmini debi aralığını seçmekle başlar:
• Pompa istasyonları: karakteristiği, konumu, adeti
• Boru hatları: yerleşimi, sınıfı, çapı
• Depolar: konumu, kapasitesi, rakımı
Tahmini debi aralığında oluşan bir sapma, su akışını bozabilir ve hatta sistem elemanlarına zarar verebilir. Modelinin doğru seçimi ve konumlandırılması sonucunda sistem, aşırı debi değerlerinden korunur.
Pompaya Aşırı Yük Binmesi ve Kavitasyon Sorununu Önleme
Pompaya aşırı yük binmesine ve kavitasyon sorununa yol açan aşırı talebi önlemek için pompa debisinin, tasarım spesifikasyonları içerisinde tutulması gerekir.
Her bir sistemde, pompa tasarımı özellikleri değişkenlik gösterdiği için sistem için tavsiye edilen çözümler de değişkenlik göstermektedir:
• Pompa eğrisinin (Debi, AP vs.) dik olduğu durumlarda basınç sabitleme vanaları kullanılmaya uygundur.
• Pompa eğrisinin düz olduğu durumlarda ise, basınç ayarı ile pompa koruması yeterli değildir. Bu gibi pompalar için basınç yerine debi kontrolü yapılması tavsiye edilir ve bu iş için kullanılmaya en uygun üründür.
Basınç Yönetim Vanaları, tek bir fonksiyon gerçekleştirmek için tasarlanmıştır,
• Basınç yönetimi ile şebeke basıncını optimum seviyeye indirerek sistemde bulunan su kaçaklarının minimum
seviyelere indirilmesi.
ÖZELLİKLER
• Sayaç ve basınç düşürücü kontrol vanası tek bir gövdede entegre edilmiştir.
– Maliyet, bakım ve alandan tasarruf etmenizi sağlar.
• Hidrolik basınç kontrol özelliğine sahiptir.
– Şebeke basıncı ile çalışmaktadır.
– Talebin sıfır olduğu durumlarda bile çıkış basıncını korur.
• Vakumlu sızdırmaz mekanizmaya sahip manyetik sayaca sahiptir.
– Su ile temas etmeyen dişli takımı uzun ömürlü çalışma sağlar.
• Dahili giriş ve çıkış debi düzenleyiciler bulunmaktadır.
– Debi düzenlemek için üründen önce veya sonra boşluk bırakmaya gerek yoktur.
– Dik montajda bile hassas ölçüm olanağı sağlar.
• Debimetre kalibrasyonu sağlar.
– Hassas debi ölçümüne olanak verir.
• Kolay kullanıma sahip bir tasarımı vardır.
– Kolay basınç ayarı yapılabilir.
– Hat üzerinde kolay bakım ve kontrol olanağı sağlar.
– Kolaylıkla ekstra kontrol özelliği eklenebilir tasarıma sahiptir.
ÇALIŞMA PRENSİBİ
Kontrolör [1], sürekli olarak debi ve giriş/çıkış basınç [2] / [3] verilerini topluyor ve basınç/debi veya basınç/zaman fonksiyonlarına göre pilot ayarını değiştirerek MSPC ünitesine [4] pnömatik basınç uyguluyor.
Basınç Düşürücü Pilot [5], çıkış basıncı pilot ayarının üzerine çıktığı durumlarda Hidrometreye kapanması için ve basınç ayarın altına indiğinde açılması için komut veriyor.
Programlama ve veri yüklemesi için standart bir PDA [6] kullanılıyor.
BASINÇ YÖNETİMİ – SU KAÇAKLARINI AZALTIN
Şebeke içerisinde, gün içerisindeki debi değişimleri, talebe bağlı olarak sürekli değişim göstermektedir. Bu durum sonucunda şebekedeki basınç sürekli değişim göstermekte ve özellikle tüketimin düşük olduğu zaman aralıklarında optimum basınç değerinin çok üzerine yükselmektedir. Dolayısı ile, boru hattı üzerinde bulunan, yeri belirlenemeyen binlerce küçük çatlak veya delikten oldukça fazla su kaybı yaşanmaktadır. Günümüzde, su kaçaklarını minimuma indirmek için kullanılan en etkili ve verimli yöntem, basınç yönetimidir. Basınç yönetimi, şebekedeki basıncı, sistem deki talebe bağlı olarak sürekli olarak değiştirerek boru hattında optimum basınç yaratılmasıdır. Bu yönetim ise dinamik basınç düşürücü kontrol vanaları ile sağlanır.
Otomatik Delüj Vanaları tek bir ana fonksiyon gerçekleştirmek için tasarlanmıştır;
• Söndürücü akışkanı otomatik olarak sisteme vermek,
– Otomatik sprey veya köpük sistemleri,
– Su perdesi sistemleri,
– Alışveriş merkezleri ve kamusal binalar,
– Yanıcı malzemeler ve gaz dolum istasyonları,
– Tüneller ve demiryolu tünelleri,
– Santraller ve transformatörler,
– Havaalanları,
– Petrokimyasal tesisler.
ÖZELLİKLER
• Pnömatik aktüatörlü kullanılabilir – PORV.
• Hareketli tek bir parçaya sahip olup bakım gerektirmez.
• Az malzeme ile üretilmektedir, dolayısıyla maliyeti düşüktür.
• Akışkan geçişini etkilemez.
• Tek parça diyafram ve klape grubu sayesinde, vanayı hattan sökmeden kolaylıkla bakım yapılabilir.
• Mükemmel dengelenmiş diyaframı sayesinde diyafram hasarları ve kararsız çalışmanın önüne geçilmiştir.
Otomatik Delüj Vanaları elastomer yataklı glob vanalarıdır ve diyaframlı bir aktüatöre sahiptir. Ürün, dikey veya yatay konumlarda monte edilebilmekte ve 2″ten 12″ çapa (DN50 – DN300) kadar üretilebilmektedir. Delüj Vanalarında, kontrol haznesinde bulunan basınçlı su, vanayı sızdırmaz bir şekilde kapalı tutmaktadır. Herhangi bir alarm durumunda basınç, kontrol haznesinden tahliye edilir ve klape açılarak akışkanın vanadan geçmesine izin verir. Vana gövdesinde, akışı bozacak kesit alanında kısılma, omurga, kafes veya mil yoktur. Tüm bu parçaların yerine vananın iç tasarımında gelişmiş kauçuk malzemeden üretilmiş, esnekliği sağlayan fiber destekli elastomer diyafram bulunmaktadır. Böylelikle, radyal klapeye vulkanize edilmiş diyafram tam sızdırmazlık sağlar. Elastomer klape, dikkatli bir şekilde dengelenmiş olup, tüm çevresi desteklenmiştir. Bunun sonucunda klapeye aşırı yük binmez ve elastomer korunmuş olur. Kısacası, vananın ömrü uzar ve kontrollü bir çalışma sağlanır. Ayrıca klape, vana sistemden demonte edilmeden vanadan kolaylıkla sökülebilir.
Basınç Sabitleme / Relief Vanaları, su dağıtım şebekelerini ve pompa istasyonlarını iki aşırı duruma karşı korur:
• Hatta paralel olarak monte edildiğinde, aşırı basıncı tahliye ederek şebekeyi korur.
• Hat üzerinde yerleştirildiğinde, minimum giriş basıncını koruyarak farklı basınç bölgelerini önemine göre sınıflandırır, boru hattının boşalmasını önler ve pompaya aşırı yük binmesine engel olur.
• Farklı basınç bölgelerini önem sırasına göre sınıflandırma
• Boru hattını kontrollü bir şekilde doldurmayı garanti etme
• Boru hattının boşalmasını engelleme
• Pompaya aşırı yük binmesini ve kavitasyon sorununu önleme
• Debinin, minimum pompa debisinin altına düşmesini önleme
• Şebekeyi aşırı basınçlardan koruma
ÖZELLİKLER
• Dengeli klape sayesinde yüksek basınç tahliyesi kapasitelerine sahiptir.
• Şebeke basıncı ile çalışmakta olup harici enerjiye ihtiyaç duymazlar.
• Aktüatör sayesinde vanayı hattan sökmeden kolaylıkla bakım yapılabilir.
• Darbesiz vana tepkisine ve korumalı diyaframa sahiptir.
• Y gövde tasarımı sayesinde akışı fazla etkilemez ve düşük basınç kayıplarına sahiptir.
• Opsiyonel V-port klape ile düşük debilerde bile kararlı şekilde çalışır.
Ekstra Özellikler
• Selenoid Kontrol
• Çekvalf Özelliği
• Hassas Pilot
• Seviye Kontrol ve Basınç Sabitleme Vanası
• Pompa Kontrol ve Basınç Sabitleme Vanası
• Pompa Sirkülasyon ve Basınç Sabitleme Vanası
• Elektrikli Çok Seviyeli Ayar Seçmeli
• Hassas Hidrolik Pozisyonlu
• Elektronik Basınç Sabitleme Vanası
• Basınç Sabitleyici ve Düşürücü Vana
ÇALIŞMA PRENSİBİ 1. Vana giriş basıncı, pilot ile tanımlanan değerin altına iner:
a) İğneli Vana [1], vananın üst haznesine [2] su girişini sağlar ve pilot [3], vananın giriş basıncını hisseder.
b) Pilot, şebekedeki basınç düşümünü hissederek harekete geçer ve vananın üst haznesindeki basıncın yükselmesine neden olur.
c) Üst haznede yükselen basınç, diyaframı aşağı yönde iter ve vananın giriş basıncını pilot ile tanımlanan değere yükseltir.
2. Vana giriş basıncı, pilot ile tanımlanan değerin üzerine çıkar:
a) Pilot, yüksek giriş basıncını hissederek vananın üst haznesinde birikmiş olan basıncı tahliye eder.
b) Kontrol vanası açılarak, vana giriş basıncının pilot değerinin altına inmesine yol açar.
c) Küresel Vana [4], ana kontrol vanasının manüel olarak kapanmasını sağlar.
UYGULAMA Pompaya Aşırı Yük Binmesini Önleme ve Kavitasyon Koruması
Vana, pompa çıkış basıncını sabitleyerek pompaya aşırı yük binmesini önler ve aşırı talep nedeniyle oluşan kavitasyon sorununu engeller. Pilotun hissetme girişi, pompa emiş hattına bağlandığında ise dönüşüp pompa emiş basıncını sabitleyen bir ürün haline gelir. Pompa emiş basıncının değişkenlik gösterdiği sistemlerde ise, pompa diferansiyel basıncını sabitleyerek pompa debisini limitlemek için kullanılır.
Basınç Bölgelerini Önemine Göre Sınıflandırma
Bu uygulamalar genellikle cazibeli sistemlerde kullanılır. Vana, alçak kotlardaki tüketimin fazla olduğu durumlarda, yüksek kotlarda bulunan bölgeleri, alçak kot- lardakilere göre daha önemli bir bölge olarak sınıflandırır. Böylece yüksek kotlardaki kullanıcılara su verilememesini engeller. Bu ürüne, basınç sabitleme özelliğinin yanında basınç düşürücü fonksiyonu da eklenerek Düşürme Vanası elde edilir. Böylelikle, talebin düşük olduğu durumlarda da alçak kotlardaki kullanıcılar, yüksek basınçtan korunmuş olur.
Boru Hattı Boşalması Önlenmesi
Boru hattının boşalması, su dağıtım şebekelerinde büyük bir sorun oluşturmaktadır. Aşağı eğimli hat boşalmasını önlemek için vananın pilot ayarı, sistemin en üst noktası ile vana arasındaki kot farkından dolayı oluşan basınç değerinin çok az üzerine ayarlanır. Böylelikle pompa çalışıp sisteme A basıncı uyguladığında, vana tamamen açılır. Pompa kapatıldığında ise basınç, pilot değerinin altına düşer. Böylece vana kapanarak hattın boşalmasını önler. Bir rezervuarın bulunduğu cazibeli sistemlerde ise rezervuarın sisteme uyguladığı B basıncı oldukça düşüktür. Ayrıca bu basınç, boru hattındaki sürtünme kuvveti dolayısıyla daha da düşmektedir. Dolayısıyla standart 730 Modeli, bu basınç değişimini hissedemeyebilir. Böyle durumlarda, oldukça düşük basınç kaybına sahip, hassaslığı ve ölçümü çok yüksek olan Hidrolik Pozisyonlu Basınç Sabitleme Vanası kullanılır.
Minimum Pompa Debisini Koruma
Vana, düşük talep durumunda yüksek pompa çıkışı dolayısıyla oluşan aşırı basıncı şebekeden tahliye eder. Sabit bir pompa çıkış basıncı elde etmek için, pompa çıkış debisi ile tüketim arasındaki fark, pompa emiş rezervuarına sirküle edilir.
Sirkülasyon vanaları, üzerlerindeki AP’nin ve su geçiş hızının çok yüksek olması ve çıkışlarındaki basıncın çok düşük olmasından dolayı ciddi kavitasyon problemlerine maruz kalırlar. Vanalar, bu koşullarda genellikle çok kısa süreli çalışmakta ise bile kavitasyon, vananın ömrünü azaltabilir. Bu sorunu çözmek için kavitasyon dayanımlı malzemeler, çıkış orifisi ve girişte bir basınç düşürücü vana kullanılabilir. Ayrıca bu gibi durumlarda sirkülasyon vanasının çapı da yükseltilebilir.
Su dağıtım şebekelerinde hidrolik dengenin kurulması, sistem verimi için oldukça önemlidir. Basınç Düşürücü Vanalar, yüksek giriş basıncını, talep edilen sabit çıkış basıncına düşürerek bu verimin yükselmesini sağlayan vanalardır. Bu vanalar, şebeke verimi üzerinde oldukça etkili olduğu gibi, su şebekelerinde en çok kullanılan kontrol vanalarıdır.
UYGULAMA
• Sistemdeki talep ve giriş basıncındaki değişimlere bak maksızın basınç düşürme,
• Debi ve su kaçaklarının azaltılması,
• Kavitasyonun zararlı etkilerinden korunma,
• Vana açma ve kapatma sesinin azaltılması,
• Boru patlamalarını engelleme,
• Şebeke bakım maliyetlerinin azaltılması.
ÖZELLİKLER
Basınç Düşürücü Kontrol Vanaları,
• Şebeke basıncı ile çalışmakta olup harici enerjiye ihtiyaç duymazlar.
• Aktüatör sayesinde vanayı hattan sökmeden kolaylıkla bakım yapılabilir.
• Darbesiz vana tepkisine ve korumalı diyaframa sahiptir.
• Y gövde tasarımı sayesinde yarı doğrusal akışa ve düşük basınç kayıplarına sahiptir.
• Opsiyonel V-port klape ile düşük debilerde bile kararlı şekilde çalışır.
ÖZELLİKLER
• Selenoid Kontrol
• Çekvalf Özelliği
• Selenoid Kontrol ve Çekvalf Özelliği
• Hassas Pilot
• Acil Durum Basınç Düşürücü Vana
• Çıkış Basıncı Korumalı
• Elektrikli Çok Seviyeli Ayar Seçmeli
• 4R Tip Elektronik Çok Seviyeli Çıkış Basıncı Ayartı
• 4T Tip elektronik Çok Seviyeli Ayarlı
• Elektronik Basınç Düşürücü Vana
ÇALIŞMA PRENSİBİ
1. Vana çıkış basıncı, pilot ile tanımlanan değerin üzerine yükselir:
a) İğneli Vana [1], vananın üst haznesine [2] su girişini sağlar ve pilot [3], vananın çıkış basıncını hisseder.
b) Pilot, şebekedeki basınç yükselmesini hissederek hare kete geçer ve vananın üst haznesindeki basıncın yüksel mesine neden olur.
c) Üst haznede yükselen basınç, diyaframı aşağı yönde iter ve vananın çıkış basıncını pilot ile tanımlanan değere indirir.
2. Vana çıkış basıncı, pilot ile tanımlanan değerin altına iner:
a) Pilot, düşük çıkış basıncını hissederek vananın üst haz nesinde birikmiş olan basıncı tahliye eder.
b) Kontrol vanası açılarak, vana çıkış basıncının pilot değerine yükselmesine yol açar.
c) Küresel Vana [4], ana kontrol vanasının manüel olarak kapanmasını sağlar.
UYGULAMA Şehir Şebekeleri için Basınç Düşürücü Sistemler Coğrafi topografya, uzaklık, talep miktarları, enerji mali yetleri ve rezervuar kapasitesi gibi parametreler dikkate alınarak tasarlanan şehir şebekeleri, farklı basınç alanları gerektirmektedir.
Konutlara ve rezervuara pompalama yapılan bir sistemde basınç, konutlar için yüksek gelmektedir. İşte bu nedenle, konut hattının önüne basınç düşürücü bir vana monte edilerek basınç, konutların kullanabileceği seviyelere indirilir.
Yüksek Katlı Binalarda Basınç Düşürücü Sistemler Yüksek katlı binalar için tasarlanan su şebekeleri, oldukça farklı ihtiyaçlar gerektirebilir:
• Genellikle binaya su pompalayan tek bir hat vardır ve suyun kesilmesi kabul edile meyecek bir durumdur.
• Vanalar, herhangi bir arıza durumunda suyun vereceği zararın, oldukça maliyetli olacağı yerlerde bulunmaktadır.
• Basınç düşürücü sistemler genellikle prestijli konut veya ofislerin yakınında bulunmaktadır ve bu vanaların oluşturacağı gürültü ve bakım aktiviteleri hoş karşılanmamaktadır.
• Binanın alt katlarındaki hatlar, üst katlara göre daha fazla basınç altında bulunmaktadır. Fakat binanın tüm katlarında basınç sabit tutulmalıdır. Bu sebeple alt katlara yerleştirilen basınç düşürücü vanalar, büyük basınç farklarıyla baş etmek zorundadır.
Basınç Düşürücü Vanaları, tüm bu ihtiyaçları karşılamak için tasarlanmıştır.
[A] Yüksek kat basınç düşürücü sistemi
[B] Alçak kat basınç düşürücü sistemi
[C] Bodrum rezervuar seviye kontrol sistemi
[D] Çatı rezervuarı seviye kontrol sistemi
[E] İçme suyu pompalama sistemi
[F] Yangın koruma pompalama sistemi
[G] Yüksek kat pompalama sistemi
